خونه‌تکونی مباحث قبل از عید
برای گرفتن بهترین نتیجه در کنکور، یکی از مهم‌ترین اقداماتی که رتبه‌های برتر انجام می‌دهند، میزان تسلط خود را بر روی همه‌ی مباحث می‌سنجند. اینکه تسلط بر روی این مباحث چگونه سنجیده می‌شود و چه راهکار خاصی را برای هر کدام اعم از نقاط ضعف و نقاط قوت باید در نظر گرفت را در این مقاله بررسی خواهیم کرد.
اهمیت این قدم از فرایند کنکور
در این مرحله از فرایند کنکور، به وسیلۀ آزمون‌های آزمایشی که دانش‌آموز در طول سال شرکت کرده، تقریباً می‌داند که مباحث، پاشنه آشیل او و کدام مباحث نقاط قوت او محسوب می‌شود. اما نکته‌ای که باید در نظر گرفت این است که این آمار مربوط به گذشته می‌باشد. در این مرحله به وسیلۀ آزمون‌های آزمایشی که داده می‌شود، باید بررسی شود که آیا اقدامی برای رفع نقاط ضعف در پیش گرفته شده یا همچنان نقاط ضعف، نقاط ضعف باقی مانده‌اند؟ مورد بعدی اهمیت بررسی نقاط قوت است. آیا نقاط قوت همچنان در جای خود باقی مانده‌اند یا به خاطر عدم تمرین تبدیل به نقاط ضعف شده‌اند؟ اگر نقاط ضعف، همچنان نقاط ضعف باقی مانده‌اند، این یعنی اینکه تلاش‌هایی که برای رفع آنها کرده‌ایم نتیجه‌بخش نبوده است. علاوه بر آن، اگر نقاط قوت تبدیل به نقاط ضعف شده‌اند، نشان‌دهنده‌ی عدم تمرین کافی بوده یا اینکه تلاش‌هایی که برای ثابت نگه داشتن نقاط قوت کرده‌ایم بی‌نتیجه بوده است.
مورد بعدی مهم این است که در این مرحله از آماده‌سازی از فرایند کنکور، دانش‌آموز تصمیم می‌گیرد که چه مباحثی را کنار گذاشته، حذف کرده یا اینکه تمرکز خود را فقط روی سرتیترهای ساده‌ی آن مباحث بگذارد.
هدفم از مطرح کردن بحث بالا، پیدا کردن اشتباهاتی بوده که در برابر نقاط قوت و ضعفمان انجام داده‌ایم. باید لیستی از آنها تهیه کرده تا در ادامۀ فرایند آماده‌سازی برای کنکور آنها را انجام ندهیم.
حالا که با اهمیت این مبحث آشنا شدیم، به سراغ راهکار‌هایی که باید در پیش گرفت تا نقاط قوت، نقاط قوت باقی بمانند و نقاط ضعف تبدیل به نقاط قوت شوند یا تا حد امکان به سطحی برسند که توانایی حل تعداد تست معقول از آن مبحث را داشته باشیم.
راهکار‌هایی که برای نقاط قوت و ضعف باید در نظر گرفت
همانطور که قبل‌تر گفتیم، داشتن لیستی از اقدامات اشتباهی که برای نقاط قوت و ضعفمان انجام دادیم، می‌تواند از این منظر که دوباره آن اشتباهات را انجام ندهیم به ما کمک بکند.
راهکار‌هایی که برای نقاط ضعف باید در نظر گرفت
اولین قدمی که وقتی به سراغ بررسی نقاط ضعفمان می‌آییم باید در نظر بگیریم، علتی است که آن مبحث تبدیل به نقاط ضعفمان شده است. خیلی از دانش‌آموزان علت خود را اینگونه بیان می‌کنند که از آن مبحث بدشان می‌آید ولی خود همین موضوع به زیرشاخه‌های مختلفی تقسیم می‌شود. علت آن می‌تواند آموزش بد و نامناسب، عدم درک درست و کافی از آن مبحث و یا نزدن تست‌های مناسب یا نداشتن منبع کمک آموزشی مناسب بوده است.
حالا که دلیل اصلی را پیدا کرده‌ایم، باید به سراغ راه‌حلی برای آن برویم. این راه‌حل می‌تواند، فکرکردن به منبع آموزشی جدید مثل شرکت در کلاس آنلاین جدید، شرکت در دوره‌های نکته و تست و یا غیره باشد. مورد بعدی که باید در نظر گرفت این است که با کمک مشورت رتبه‌برترها مثل خواندن مصاحبۀ سال‌های اخیر آنها یا با کمک مشاور (در حد یک تماس تلفنی)، منابع تستی خود را اصلاح کنیم. در اینجا موضوع فقط اصلاح منابع تستی نیست بلکه به صورت روتین تست زدن از مباحثی که نقاط ضعف ما محسوب می‌شود می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. اگر هم مبحثی وجود دارد که به شدت از آن بدتان می‌آید، شاید این راهکاری که می‌گویم را بارها شنیده باشید، گذاشتن آن مبحث به صورت روتین شبانه در برنامۀ درسی خود است. مثلاً اگر دانش‌آموزی باشم که در فصل 5 زیست دوازدهم مشکل داشته باشم، سعی می‌کنم هرشب حداکثر نیم‌ساعت را به حل تست از آن مبحث اختصاص بدهم تا بتوانم نقاط ضعف خود را تا حد خیلی زیادی پوشش بدهم.
مورد بعدی که می‌توانم برای موفق شدن در مباحثی که نقاط ضعف دانش‌آموز به حساب می‌آید پیشنهاد کنم، فعالانه خواندن است. فعالانه خواندن به این صورت انجام می‌شود که موقع مطالعه برای اینکه بفهمیم آن مطلب به خوبی در ذهنمان نشسته است، از خودمان سوال بپرسیم و سعی کنیم جواب آن سوال را بدون نگاه کردن به جزوه و یا هر راهنمای دیگری پاسخ دهیم. از دیگر تکنیک‌هایی که برای فعالانه خواندن استفاده می‌شود این است که آن مبحث را جلوی آینه به خودمان یا به شخص دیگری توضیح دهیم و سعی کنیم خلاصه و تا حد امکان به زبان ساده باشد. وقتی این کار را انجام می‌دهیم، به روش‌های جدیدی برای فهمیدن آن مطلب می‌رسیم و این موضوع ماندگاری و تثبیت آن مطلب را در ذهنمان بیشتر می‌کند.
راهکار‌هایی که برای نقاط قوت باید در نظر گرفت
ثبات در نقاط قوت به اندازه تقویت نقاط ضعف مهم است، اگر به آنها بی‌توجهی شود، ممکن است دانش‌آموز افت تحصیلی را شاهد باشد. شاید این جمله را که می‌گوید: «نقاط ضعف را به نقاط قوت تبدیل کنیم و نقاط قوت را ثابت نگه داریم یا آنها را تقویت کنیم» را بارها شنیده باشیم. در مورد نقاط ضعف بالاتر صحبت کردیم اما چه راهکار‌هایی را باید در پیش بگیریم تا بتوانیم نقاط قوت خود را همچنان نقاط قوت نگه داریم؟
برای اینکه بتوانیم به این هدف برسیم، اولین موضوع این است که حتماً تست روتین از آن مبحث بزنیم. مثلاً من اگر دانش‌آموزی باشم که درس شیمی به طور کلی نقطه قوت من باشد، سعی می‌کنم هر روز در برنامۀ مطالعاتی‌ام تست از درس شیمی قرار بدهم تا هم بتوانم در مباحث محاسباتی مثل استوکیومتری همچنان قوی بمانم و حتی قوی‌تر و سریع‌تر از قبل مسائل را حل کنم و هم اینکه یک سری مباحث که فکر می‌کردم در آنها مشکل خاصی نداشته باشم در صورت مواجهه با یک سری تست خاص، آن مشکل خاص خودش را نشان دهد و در نتیجه برای رفع آن مشکل، آن را در برنامه‌ام قرار بدهم.
مورد بعدی این است که حتماً لازم نیست برای تقویت و ثبات نقاط قوتمان هر دفعه تست بزنیم یا به سراغ منبع یا چیز جدیدی برویم. مرور چندین و چندبارۀ خلاصه‌هایمان می‌تواند همان‌قدر مفید باشد که تست‌زنی‌هایمان اثر دارد.
افزایش سطح تست‌هایی که حل می‌کنیم به طور مثال آزمون‌های آزمایشی یا کتاب تست‌هایی که به سراغ آنها می‌رویم می‌تواند نقاط قوتمان را چندین برابر تقویت کند. به طور مثال اگر درس زیست نقطه قوتتان محسوب می‌شود، یکی از کارهایی که می‌توان کرد استفاده از آزمون‌های آزمایشی است که به طور اختصاصی روی درس زیست تمرکز دارند.
آنچه که در مورد آموزش به دیگران در بحث نقاط ضعف گفتیم، در مورد نقاط قوت نیز صادق است. ولی همانطور که می‌دانیم همیشه امکان آموزش به دیگران فراهم نیست ولی به جای آن می‌توانیم مطالب را به صورت سریع و خلاصه به خودمان توضیح دهیم.
اینکه به سراغ حل تست‌های زمان‌دار برویم و تحلیل هر سوالی را که حل می‌کنیم حتی اگر آن را درست زده باشیم، بسیار کمک‌کننده است.
یک نکتۀ مهم دیگر این است که اعتمادبه‌نفس و ثبات ذهنی در حفظ نقاط قوت خیلی تأثیرگذار است. گاهی اوقات دانش‌آموزهایی که در یک درس قوی هستند، چون فکر می‌کنند قرار است برای همیشه در آن خوب بمانند، برای مدتی بی‌خیال کارکردن روی آن درس می‌شوند در نتیجه وقتی با نتیجۀ نامطلوب در آن درس مواجه می‌شوند دچار استرس بیش از حد می‌شوند:
آمادگی ذهنی داشته باشیم از لحاظ اینکه ممکن است حتی در قوی‌ترین درس‌هایمان دچار افت شویم و آن دروس تبدیل به نقاط ضعفمان شود. داشتن اعتماد به نفس و روحیۀ کافی می‌تواند دوباره کمکمان کند که آن مطالب را دوباره تبدیل به نقاط قوتمان کنیم.
حتی اگر بازهم در درسی قوی باشیم، هنوز چیزهایی برای یادگرفتن وجود دارد و به خاطر این موضوع هم که شده نباید دست از کار کردن روی نقاط قوتمان برداریم.